Bệnh lao phổi ở người già rất dễ gặp. Cần hiểu rõ các triệu trứng điển hình để nhận biết bệnh sớm. Đồng thời điều trị kịp thời.
Đánh giá bệnh lao phổi ở người già
Tuổi già và sự suy giảm miễn dịch theo tuổi là yếu tố thuận lợi để nhiễm trở thành lao bệnh. Ở quần thể có tỷ lệ mắc lao cao, người nhiễm lao thường trẻ dưới 20 tuổi; khoảng 5% số người này sẽ xuất hiện bệnh lao 5 năm sau đó, từ 20 – 25 tuổi và hay gặp hơn ở nữ, 5% khác có thể xuất hiện bệnh lao sau hàng chục năm. Ở quần thể có tỷ lệ mắc lao thấp thì bệnh lao hay gặp ở tuổi cao hơn.
Nguyên nhân gây bệnh
– Lao tiên phát: có thể gặp ở người già tại những nước có tỷ lệ mắc lao thấp.
– Lao hậu tiên phát: cơ chế bệnh sinh chủ yếu là tái hoạt động nội lai.
Yếu tố nguy cơ mắc lao ở người già: mắc các bệnh mạn tính như cắt đoạn dạ dày, bệnh ác tính, đái tháo đường, điều trị các thuốc ức chế miễn dịch.
Triệu trứng điển hình của bệnh lao phổi ở người già
Các thể lao hay gặp ở người già là lao phổi, lao thâm nhiễm, tràn dịch màng phổi, lao kê.
-Triệu chứng lâm sàng hay gặp trong lao phổi người già là ho, sút cân và sốt; ho ra máu và các triệu chứng khác ít gặp hơn.
– X quang lồng ngực
+ Lao tiên phát: tổn thương phổi hay gặp ở thùy trên so với thùy dưới
+ Lao hậu tiên phát: tỷ lệ tổn thương ở thùy trên tương tự người trẻ; tỷ lệ tổn thương thùy giữa và dưới cao hơn.
+ Thâm nhiễm là thể lao hay gặp nhất, thể viêm phổi bã đậu và thùy viêm lao ít gặp hơn.
+ Tỷ lệ có hang tương tự lao phổi người trẻ (40-50%). Cũng có tác giả thấy tỷ lệ có hang của lao phổi người già thấp hơn.
-Test Mantoux: tỷ lệ âm tính cao do suy giảm miễn dịch tuổi già. Phản ứng xuất hiện chậm, thường sau 72 giờ.
-Kết quả soi đờm trực tiếp hoặc nuôi cấy: tỷ lệ dương tính thấp hơn lao phổi người trẻ vì đờm ít hoặc không có đơm.
-Hiệu quả của khí dung nước muối ấm hoặc lấy dịch tiết dạ dày và đặc biệt soi phế quản mềm làm tăng hiệu quả chẩn đoán lao phổi ở người già.
Tiên lượng và biến chứng
Tỷ lệ tử vong cao hơn ở lao phổi người già.
Nhiều biến chứng hơn: khí phế thũng cạnh tổn thương xơ, giãn phế quản, tâm phế mạn tính, suy hô hấp mạn.
Phương pháp điều trị bệnh
– Tỷ lệ nhiễm độc thuốc lao cao (hay gặp viêm gan nhiễm độc thuốc do rifampicin, tiếp đó là do INH); giảm bạch cầu đa nhân trung tính cũng hay gặp.
– Khi điều trị lao kết hợp với các thuốc khác cũng dễ gây ra nhiều tác dụng phụ. Cần chú ý khi dùng các thuốc sau; thuốc chống đông (dicoumarin); thuốc điều trị đái tháo đường (chlopropamid, tolbutamid, sulffonylurea); phenylfurantoin; glycosid tim, chẹn beta, chẹn calci, thyroxin, cimetidin.
– Dùng thuốc lao cho người già phải giảm liều tương ứng với cân nặng cũng như đột hanh thải creatinin. Người 60 tuổi trở lên chỉ dùng 2/3 liều cho người trẻ.
Phòng bệnh lao phổi ở người già như thế nào?
Môi trường sống
Đối với người cao tuổi, phổi trở nên suy giảm vì lão hóa. Vì vậy chỉ cần trải qua một đợt lạnh giá. Hay ra những nơi có gió nhiều khi cơ thể đổ mồ hôi cũng làm cho cơ thể bị nhiễm lạnh, dễ bị viêm phổi dẫn đến bệnh lao phổi. Để phòng chống bệnh lao phổi, người già cần duy trì nhiệt độ môi trường sống hợp lý, ấm áp. Cần để ý khi đi vào những chỗ có nhiệt độ thấp như phòng máy lạnh…
Ngoài ra, khói bụi cũng là nguyên nhân gây ra bệnh lao phổi. Người cao tuổi phổi suy yếu, vách phế nang và mao mạch thường bị teo, mô tạo keo cũng lão hóa. Chất keo kết dính khói bụi ở lông để bảo vệ phổi cũng ít đi. Vì vậy, việc để khói bụi xâm nhập hệ hô hấp khiến người cao tuổi dễ bị các vi khuẩn độc hại tấn công, trong số đó có vi khuẩn lao.
Chăm sóc vệ sinh răng miệng
Người cao tuổi nên lưu ý đến việc chăm sóc giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ phòng chống bệnh lao phổi một cách tốt nhất. Sau khi ăn và trước khi đi ngủ cần phải đánh răng để đảm bảo khoang miệng sạch sẽ, giảm thiểu nguy cơ các loại vi khuẩn lao có cơ hội đi xuống khoang miệng.
Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên
Tập thể dục là điều rất quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đặc biệt là phòng tránh bệnh lao. Lựa chọn những bài tập thể dục đơn giản, nhẹ nhàng và không mất nhiều sức lực. Thở bụng là một bài tập thể dục hay và có hiệu quả rất tốt để phòng chống bệnh lao ở người cao tuổi, phương pháp thở bụng giúp tăng cường khí lưu thông cho phổi, làm nguy cơ mắc các tác nhân gây hại như vi khuẩn lao phổi, viêm phổi.
Với các cách phòng chống bệnh lao được nêu ở trên, sẽ không cần phải lo lắng trong việc phòng tránh và chữa trị bệnh lao nếu như bản thân mỗi người chủ động trong mọi trường hợp. Đó chính là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân và những người thân trong gia đình khỏi căn bệnh quái ác này.
Theo imedicare
